Những cách giúp chống phân mảnh ổ đĩa cứng

Trước tiên chúng ta tìm hiểu phân mảnh ổ cứng là gì đã:
1. Cấu tạo của ổ cứng
[You must be registered and logged in to see this link.]
Ổ đĩa cứng, hay còn gọi là ổ cứng (tiếng Anh: Hard Disk Drive, viết tắt: HDD) là thiết bị dùng để lưu trữ dữ liệu trên bề mặt các tấm đĩa hình tròn phủ vật liệu từ tính.
Ổ đĩa cứng là loại bộ nhớ “không thay đổi” (non-volatile), có nghĩa là chúng không bị mất dữ liệu khi ngừng cung cấp nguồn điện cho chúng.
Ổ đĩa cứng là một thiết bị rất quan trọng trong hệ thống bởi chúng chứa
dữ liệu thành quả của một quá trình làm việc của những người sử dụng
máy tính. Những sự hư hỏng của các thiết bị khác trong hệ thống máy
tính có thể sửa chữa hoặc thay thế được, nhưng dữ liệu bị mất do yếu tố
hư hỏng phần cứng của ổ đĩa cứng thường rất khó lấy lại được.
2. Tại sao ổ cứng bị phân mảnh
Khi
dữ liệu của tập tin được ghi, xóa trên ổ cứng hoặc thay đổi kích
thước, dữ liệu được lưu vào các cluster trống (hoặc đánh dấu trống) đầu
tiên. Với nhiều người dùng thích thử nghiệm, cài đặt, gỡ bỏ phần mềm
liên tục, nguy cơ ổ cứng bị phân mảnh khá cao do dữ liệu nằm rải khắp
nơi trên đĩa cứng. Đầu đọc phải di chuyển “vất vả” hơn để truy xuất đầy
đủ dữ liệu của tập tin đó nên thời gian truy xuất chậm hơn, làm chậm
tốc độ hệ thống hay thậm chí có thể gây treo máy (tạm thời) trên những
hệ thống cũ, tốc độ chậm. Ngoài ra, việc lựa chọn kích thước cluster
không phù hợp khi định dạng (format) phân vùng đĩa cứng cũng ảnh hưởng
đến sự phân mảnh. Chẳng hạn, với kích thước cluster 8KB thì một tập tin
4KB cũng chiếm hết cluster đó, phần còn lại bị lãng phí.
3. Cách khắc phục
Để chống phân mảnh đĩa cứng, bạn có thể sử dụng tiện ích dồn đĩa Disk Defragmenter có sẵn của Windows
hoặc phần mềm của hãng thứ ba, như Perfect disk, Disk keeper,
UltimateDefrag… Tuy nhiên trước khi thực hiện dồn đĩa, bạn cần kiểm tra
tình trạng ổ cứng (nếu không, Windows có thể bắt bạn thực hiện việc
này). Sử dụng lệnh ” /f” hoặc tiện ích Error Checking của hệ thống kiểm
tra lỗi. Thực hiện như sau: trong Windows Explorer, nhấn phải chuột
trên phân vùng cần kiểm tra, chọn Properties. Trong tab Tools, chọn
Check Now trong mục Error Checking. Đánh dấu các tùy chọn trong Check
Disk Options trước khi nhấn Start. Với phân vùng hệ thống (phân vùng
cài đặt Windows), checkdisk sẽ kiểm tra trong lần khởi động kế tiếp (hình 2).
Hình 2

Để
chạy Disk Defragment, chọn Start. Programs. Accessories. System Tools.
Disk Defragmenter. (trong 98/Me, chọn Start. Programs. Accessories.
System Tools. ScanDisk). Trong cửa sổ Disk Defragmenter, chọn ổ đĩa cần
thực hiện (thông thường, bạn chỉ cần thực hiện cho ổ đĩa C và các ổ đĩa
thường xuyên lưu/xóa tập tin). Nhấn Analyze để kiểm tra độ phân mảnh
và quyết định có cần thực hiện chống phân mảnh hay không. Nhấn nút Defragment để tiến hành chống phân mảnh. Biểu đồ màu sắc thể hiện trạng thái hiện tại và sau khi dồn đĩa, trong hai khung của cửa sổ (hình 3).
Lưu ý:
- Trước khi chạy chương trình dồn đĩa, bạn cần tắt tất cả chương trình
đang mở lẫn các chương trình đang chạy thường trú có biểu tượng trên
khay hệ thống, tắt cả chương trình bảo vệ màn hình Screen saver. Tốt
nhất và đơn giản nhất là bạn khởi động máy ở Safe mode (nhấn F8 để vào
giao diện tùy chọn khởi động của Windows, chọn Safe Mode) rồi chạy
chương trình dồn đĩa.
- Quá trình dồn đĩa sẽ không thể thực hiện
được khi đĩa cứng bị lỗi hoặc dung lượng trống còn quá ít. Tất nhiên,
bạn vẫn có cách “ép buộc” Windows phải chạy tiện ích dồn đĩa.
4. Cách chống phân mảnh tự động
Hình 3

Chống phân mảnh ổ đĩa cứng
là công việc thường bị người dùng lãng quên hoặc “ngại” do mất khá
nhiều thời gian; nhất là trên những máy tính đời mới, cấu hình mạnh. Do
đó, tự động hóa việc chống phân mảnh là cách tốt nhất để giữ ổ cứng luôn hoạt động ở trạng thái tốt nhất.
Chọn
Start. Programs. Accessories. System Tools. Scheduled Task. Nhấn chuột
vào biểu tượng Add Scheduled Task và chọn Next. Tìm tiện ích Disk
Defragmenter trong danh sách liệt kệ các ứng dụng cần chạy; nếu không,
chọn Browse và tìm tập tin chkdsk.exe trong C:WINDOWSsystem32. Cần lưu ý
tiện ích Scheduled Tasks sẽ không chạy trong 2000/XP nếu không có mật
khẩu đăng nhập. Bạn có thể tham khảo thêm thông tin liên quan tại
find.pcworld.com/47550, bài viết “Thiết lập Windows định kỳ bảo trì hệ
thống, ID: A0508_138″.
5. Sử dụng phần mềm chuyên dụng
Ngoài các cách trên bạn còn có thể sử dụng phần mềm [You must be registered and logged in to see this link.] đây là phần mềm miễn phí chông phân mảnh tốt nhất hiện nay. Các bạn có thể tải phần mềm tại [You must be registered and logged in to see this link.].
Sau khi tải và cài đặt, bạn kích hoạt để sử dụng chương trình. Toàn bộ menu đều nằm ở bảng bên trái của chương trình.

- Defrag Now cho phép bạn tiến hành công việc [You must be registered and logged in to see this link.]
và tối ưu các phân vùng trên ổ cứng ngay lập tức. Đánh dấu vào các
phân vùng muốn thực hiện, click Start để bắt đầu công việc. Bạn có thể
chọn để chương trình chỉ thực hiện chống phân mảnh hay vừa chống phân mảnh, vừa tối ưu ổ cứng tại mục tùy chọn nằm ngay cạnh nút Start.
[You must be registered and logged in to see this link.]
Tùy
thuộc vào độ phân mảnh cũng như dung lượng của ổ cứng, thời gian thực
hiện công việc sẽ dài ngắn khác nhau. (Dĩ nhiên nếu bạn chọn tùy chọn
vừa chống phân mảnh, vừa tối ưu thì sẽ mất nhiều thời gian hơn so với chỉ thực hiện chống phân mảnh). Trước khi tiến hành chống phân mảnh, bạn có thể click vào Analyze để xem tình trạng phân mảnh của phân vùng.
Bằng cách sử dụng bảng màu sắc để diễn tả tình trạng “sức khỏe“ ổ cứng
của bạn, thông tin về dung lượng sử dụng, mức độ phân mảnh… sẽ được
chương trình hiển thị 1 cách trực quan. Màu dỏ biểu thị cho tình trạng
phân mảnh của ổ đĩa. Nêu thấy ổ cứng của mình với nhiều màu đỏ thì bạn
nên tiến hành ngay công việc chống phân mảnh.
[You must be registered and logged in to see this link.]
- Auto Defrag là nơi cho phép bạn thiết lập để chương trình tự động chống phân mảnh. Đối với các máy tính yếu, khi tiến hành chống phân mảnh sẽ khiến cho hệ thống hoạt động rất ì ạch và ảnh hưởng đến công việc. SmartDefrag sẽ cho bạn thiết lập tính năng tự động chống phân mảnh,
mà bất cứ khi nào bạn không sử dụng máy tính, chương trình sẽ tự động
thực hiện công việc của mình và sẽ tạm ngưng khi quay trở lại sử dụng
máy tính và rồi tiếp tục ở những lần sau.
[You must be registered and logged in to see this link.]
Tại mục này có 3 tùy chọn:
+ Enable Auto Defrag: kích hoạt tính năng tự động chống phân mảnh
+ Pause Auto Defrag when resource usage exceeds 40%:
tạm ngừng công việc nếu hệ thống sử dụng đến 40% tài nguyên hệ thống.
Mặc định là 40% nhưng bạn có thể thay đổi thông số mặc định này ở thanh
trượt đằng sau. Điều này sẽ đảm bảo không làm cho máy tính của bạn bị
treo.
+ Start Auto Defrag when the system has been idle for 5 minutes: tự động kích chống phân mảnh
khi không sau khi hệ thống không được sử dụng trong vòng 5 phút. Như
trên, bạn có thể thay đổi lại thời gian mặc định này bằng thanh trượt ở
phía sau.
Với tính năng này, hệ thống của bạn sẽ không phải hao phí bất kỳ giây phút nào mà bạn rời xa máy tính để làm 1 việc nào khác.
- Schedule:
lên lịch để chương trình thực hiện công việc vào 1 thời điểm bất kỳ
trong ngày, tuần hay tháng. Để thiết lập thời gian cụ thể cho công việc
chống phân mảnh hay tối ưu ổ cứng, bạn click vào Schedule Config.
[You must be registered and logged in to see this link.]
Cửa sổ SmartDefrag hiện ra. Bạn chọn tab Schedule,
rồi thiết lập thời gian cụ thể cho chương trình. Có thể thiết lập để
chương trình tự động hoạt động vào 1 giờ cụ thể theo từng ngày, từng
tháng hay từng tuần…
[You must be registered and logged in to see this link.]
- Options: là
mục cho phép thay đổi các tùy chọn của chương trình. Bạn nên để các
tùy chọn này ở mặc định vì đây đã là những thiết lập thích hợp nhất cho
mọi người.
[You must be registered and logged in to see this link.]
Có
thể nói rằng SmartDefrag không hề thua kém bất kỳ phần mềm thương mại
nào về tính năng cũng như sức mạnh, mà lại lại hoàn toàn miễn phí.