Khám phá thị trấn ngủ quên

Thị trấn vùng biên viễn này, không xa xôi về mặt địa lý, nhất là khi đường ô tô đã vào tận các thôn bản… Thế nhưng, một Phó Bảng đã từng sầm uất, một Phó Bảng đã từng nóng bỏng, nhức nhối của thời kỳ vài chục năm về trước, khi thuốc phiện, ma túy… “chiếm đóng” Phó Bảng là thủ phủ… đã xa vời. Chỉ còn một Phó Bảng bình yên đến ám ảnh.

Bình yên Phó Bảng...

Trước, Phó Bảng
đã từng là trung tâm hành chính – kinh tế - xã hội của huyện Đồng Văn.
Nhưng, sau khi huyện lỵ của Đồng Văn được dời về sâu trong “nội địa” gần
20 km, Phó Bảng như một... thiếu phụ ngủ quên giữa núi rừng.

Từ phố cổ Đồng Văn, muốn ngược trở lại Phó Bảng
phải đi qua gần 20km đường đèo hiểm trở, chênh vênh giữa một bên là vực
sâu, một bên là núi cao, cùng bát ngát màu đá tai mèo xám xịt, ngô xanh
đến thảng thốt vì sự hiếm hoi của màu đất nhọc nhằn…

Qua Sủng Là – “rốn mưa” duy nhất của vùng thiếu nước đá xám Đồng Văn, lại thêm một đoạn đường rừng heo hút, Phó Bảng đột ngột hiện ra lừng chừng đường.

Không ai có thể nghĩ, trước kia, đây đã là một thị trấn sầm uất...

Dấu ấn của phố cổ ĐồngVăn...

Đây
là thung lũng hiếm hoi, bởi dừng chân ven đường, ngó trước ngó sau,
quay phải quay trái, chỉ thấy lừng lững những đỉnh núi đã chễm chệ như
chiêm nghiệm. Nếu ai đó lỡ chân ga một nhịp, bạn đã đứng ngay phên dậu
tiếp giáp với nước bạn Trung Hoa.

Phó Bảng chỉ có thưa thớt hai con phố đìu hiu, cùng vài trăm nóc nhà cổ lặng lẽ. Đây là thị trấn
đa số là người Hoa cư trú và sinh sống. Một bộ phận nhỏ người Việt sống
xen lẻ, nhưng cũng không đủ để làm bức tranh buồn vắng lặng của phố núi
thay màu.

Dừng chân giữa thung vắng, cảm giác như đang cập giữa bến mơ. Vòng thêm một thôi đường, Phố Cáo nhỏ bé và hiền lành lại giống như một đứa trẻ đang hồn nhiên ngủ…

Có ai đó, vì lòng tham lam muốn được đặt chân trên cả ba vùng: Phố Cáo – Phó Bảng
– Khau Vai trong một buổi sáng thanh tịnh, đã nhấp nhổm một ý nghĩ vội
vàng: nâng bát rượu ngô còn thơm men lá trên tay, chưa kịp đưa lên môi
chao một hớp đã tấp tểnh
muốn tìm đường để say theo những cô hàng bán rượu – thứ nước cốt tinh
vàng sậm của ngô Quản Bạ, Mèo Vạc…, mà khiến cơn gió núi ngược đường
mình đi, hình như cũng phảng phất men rượu ngô còn đang ủ trong những
mầm ngô vừa lên đọt từ trong kẽ núi…

Phố đá càfe - ngôi nhà cổ gần như duy nhất còn nguyên vẹn ở phố cổ Đồng Văn

Hình ảnh chỉ có ở phiên chợ vùng cao.

Thế thì, cũng thử dại mà lên đường…