Nếu như có một vị khách nước ngoài nào đó hỏi bạn: “Trong văn hóa của đất nước bạn điều gì khiến bạn tự hào nhất?”. Có lẽ nhiều người trong chúng ta sẽ trả lời rằng ấy là trang phục Áo dài – một nét duyên dáng đặc trưng của người phụ nữ Việt Nam dịu dàng đằm thắm. Cũng không ngạc nhiên khi người ta lựa chọn Áo dài là một nét đặc trưng tiêu biểu của Việt Nam. Nét đôn hậu, đoan trang của người phụ nữ Việt Nam trong tà Áo dài là một ấn tượng mãi mãi không thể nào quên trong lòng du khách thập phương khi đến với mảnh đất ngàn năm văn hiến.
Đến bây giờ, người ta vẫn chưa xác định rõ chiếc Áo dài bắt đầu xuất hiện từ bao giờ trong dòng lịch sử đất nước. Chỉ biết rằng nó đã thay thế trang phục cổ truyền, mà màu sắc và kiểu dáng phải tuân theo những đòi hỏi lễ nghi của những tầng lớp trong xã hội. Màu vàng chỉ dành cho hoàng đế trong những bộ long bào. Màu trắng là màu dành cho các quan lại trong những dịp quan trọng. Trước nửa đầu thế kỷ 18, phụ nữ Việt Nam thường mặc váy dài. Vào năm 1744, viên quan Vũ Vương của triều Nguyễn yêu cầu phài cách tân trang phục Việt Nam, bộ quần áo phải có nút thay thế cho váy và áo xẻ ngực thắt dây. Vua Minh Mạng đã ban hành sắc lệnh, và thế là từ đó Áo dài trở thành một trong những trang phục quen thuộc của người phụ nữ Việt Nam, nhất là trong những dịp du xuân hay lễ hội.
Theo thời gian, chiếc Áo dài đã được biến đổi cho phù hợp với từng vùng miền của cả nước. Ở miền bắc chiếc Áo dài được cách điệu thành áo tứ thân, còn ở miền trung Áo dài được may bó sát thân người phụ nữ, tạo nên nét duyên dáng của người con gái Huế. Từ dạo ấy hình ảnh chiếc nón bài thơ cùng tà Áo dài tím mộng mơ đã trở thành một nét đặc trưng của mảnh đất đế đô. Nắng gió của miền đất phương Nam và cái hào sảng của vùng đất chín rồng đã thổi hồn vào chiếc Áo dài nam bộ, với tà áo ngắn hơn và thân áo rộng, người phụ nữ Nam bộ cảm thấy thoải mái và tự do trong công việc. Mỗi miền có một kiểu dáng riêng, thế nhưng ta luôn bắt gặp ở Áo dài một nét quyến rũ kín đáo đặc trưng của người phụ nữ Việt Nam, làm rung động tâm hồn của biết bao du khách xưa nay.
Việc lựa chọn Áo dài với tư cách là bộ đồng phục cho nữ sinh ở Việt Nam là một việc làm rất có ý nghĩa đối với việc bảo tồn nét đẹp văn hóa của dân tộc. Nhìn áo trắng trên những con đường trong những mùa gió thu bay, có lẽ bất kỳ ai trong mỗi chúng ta cũng đều đã đôi lần xao xuyến. Áo dài đã tôn lên vẻ đẹp hồn nhiên ngây thơ của một thời áo trắng.
Thế nhưng, trong xã hội ngày nay, khi cuộc sống ngày càng năng động hơn, thì nữ sinh lại có suy nghĩ không thích mặc Áo dài khi đi học mà chỉ yêu thích những bộ đồng phục năng động, gọn hơn. Có thể thời nay, việc du nhập những dòng văn hóa của các nước khác đã làm cho nền văn hóa của ta bị ảnh hưởng mạnh, chính vì vậy việc bảo tồn chất dân tộc trong văn hóa cổ truyền cần phải được coi trọng.
Đến nay, các nghệ sĩ hát ca trù, quan họ đều mặc áo dài, và trong cả nước, số nghệ sĩ mặc quốc phục ngày càng đông. Chính tại Hội nghị cấp cao APEC 2006 tại Hà Nội, trong lễ công bố Tuyên bố chung, các nhà lãnh đạo các nền kinh tế APEC đều mặc trang phục truyền thống của nước chủ nhà Việt Nam. Rất nhiều sự kiện khác cũng cho thấy rõ vai trò và sức ảnh hưởng của chiếc Áo dài đối với thế giới, và sự yêu mến nhiệt thành của người nước ngoài dành cho chiếc
áo dài – một biểu tượng của văn hóa truyền thống Việt Nam.
Gần đây, chúng ta bắt gặp những mẫu Áo dài cách điệu quá đến mức không còn giữ được chút gì vẻ đẹp và nội hàm văn hóa lâu đời nữa. Không thể hiểu tại sao người ta lại tùy tiện cách điệu quá mức Áo dài vốn được nhiều người xem là quốc phục, để rồi đánh mất đi giá trị truyền thống quý báu của người Việt.
Tôi bất giác nhớ đến một câu trong bài hát ‘Em Trong Mắt Tôi’:
“Người con gái Việt… mặc chiếc áo dài… Đẹp khắp bốn phương… một nét Á Đông…”. Áo dài mang một nét rạng ngời đầy nữ tính của người phụ nữ Việt Nam, cho dù thời gian có phôi pha nhưng Áo dài vẫn mãi mãi trường tồn trong tiềm thức của mỗi con người Việt Nam. Hãy trân trọng và giữ gìn nét đẹp thuần khiết vốn có của văn hóa Việt Nam, bạn nhé!